هر شهروند، یک محیط‌بان مجازی

ورود شبکه‌های اجتماعی به‌ویژه تلگرام که دسترسی به آن به ساده‌ترین شکل و بدون نرم‌افزارهای فیلترینگ امکان‌پذیر است جهان را برای بسیاری از ایرانیان به دهکده‌ای جهانی‌ تبدیل کرده که روزگاری مارشال مک لوهان به آن اشاره کرده بود. محیط زیست نیز از این فضا بی‌بهره نبوده و انواع و اقسام هشدارها در قالب متن و تصویر درباره بحران آب، حقوق حیوانات و دستاندازی به طبیعت روزانه دست به دست می‌شود. گرچه بحث‌های مختلف و گاه فرسایشی از تبعات این دسترسی‌هاست؛ اما در عین حال بسیاری نیز در تصمیم‌گیری‌های خود محتاطانه‌تر عمل کرده و وقوع جرم در این عرصه نیز از سوی متخلفان به‌سادگی امکان‌پذیر نیست. شکارچیان که پیش‌تر با آسودگی از صحنه جرم عکس می‌گرفتند، اکنون چنین اقدامی را یا انجام نمی‌دهند یا در ارسال آن به دوستان خود با احتیاط بیش‌تری عمل می‌کنند. در عین حال بسیاری از افراد نیز با بهره‌گیری از این فضا اقدامات محیط زیستی خود را به نمایش عموم می‌گذارند

نویسنده : فاطمه باباخانی

طرح «محیط‌بان مجازی» در چنین فضایی از سوی احمد بحری، محیط‌بان استان قم، مطرح شده است. وی معتقد است با این طرح می‌توان افراد را نسبت به افزایش آگاهی‌رسانی در حوزه محیط زیست تشویق کرد. 

بحری در این باره به «سبزینه»، گفت: بر مبنای این طرح که با هماهنگی اداره کل محیط زیست استان قم تهیه شده، از کسانی که در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی نظیر تلگرام، اینستاگرام، وبلاگ و سایر شبکه‌ها فعالند دعوت کرده‌ایم مطالب محیط زیستی منتشر کنند. براساس فراخوانی که داده می‌شود، افراد شرکت‌کننده می‌توانند به‌صورت هفتگی یک خبر را تولید کنند یا اخبار تولیدی دیگران را استفاده کنند. 

این محیط‌بان از راه‌اندازی سایتی برای ثبت نام افراد شرکت‌کننده خبر داد و افزود: علاقه‌مندان می‌توانند در سایت محیط‌بان مجازی فرم ثبت نام ساده‌ای را پر کرده و در آن‌جا نشانی صفحات اجتماعی که در آن فعالند را ذکر کنند. در یک بازه زمانی یک‌ساله فعالیت شرکت‌کنندگان ارزیابی شده و در نهایت از برگزیدگان تقدیر می‌شود. 

مدیر کانال تلگرامی «روزمره‌گی‌های یک محیط‌بان» عنوان کرد: درصددیم که موافقت ریاست سازمان حفاظت محیط زیست را برای امضای این تقدیرنامه‌ها جلب کنیم تا بتوانیم به آن اعتبار بیش‌تری ببخشیم. همچنین در همایش سالانه‌ای که برگزار می‌شود تقدیرشدگان می‌توانند مسائلی را که در این حوزه با آن مواجه بودند، مطرح کنند.

وی تاسیس شبکه‌ای از علاقه‌مندان محیط زیست را یکی از اهداف این طرح دانست و اضافه کرد: براساس این طرح فرهنگ‌سازی هماهنگ در حفاظت از محیط زیست انجام شده و در عین حال بسیاری از مخاطبان این شبکه‌ها آموزش می‌بینند. بحری گفت: اگر فرض کنیم یک‌هزار نفر در این طرح شرکت کنند و هر کدام یک‌هزار نفر را مخاطب قرار دهند؛ به این ترتیب پیام‌های منظم برای یک‌میلیون نفر در هفته ارسال می‌شود. در واقع به‌واسطه تاثیرگذاری بالای شبکه‌های اجتماعی تصمیم گرفته‌ایم از قابلیت‌های این فضا بیش‌ترین بهره را بگیریم. 

وی با اشاره به این‌که انتظار داریم این طرح تبلیغ شده و علاقه‌مندان در آن مشارکت حداکثری داشته باشند، عنوان کرد: بسیاری از شهروندان مایل به مشارکت گسترده‌تر در حوزه محیط زیست و حتی محیط‌بانی هستند که امکان حضوری در این بخش برای آن‌ها امکان‌پذیر نیست. طرح محیط‌بان مجازی این امکان را به شهروندان علاقه‌مند می‌دهد که حضور پررنگ‌تری در موضوع حفاظت داشته باشند. این محیط‌بان درباره ارزیابی فعالیت‌های انجام شده در فضاهای مجازی گفت: پس از ثبت‌نام افراد در سایت محیط‌بان مجازی گروه هیئت داوران به‌شکل منظم صفحات ذکر شده در فرم‌های ثبت‌نام را چک کرده و برای فعالان تقدیرنامه‌ای را در نظر می‌گیرند.  لایحه حمایت از حقوق محیط‌بان از دیگر مواردی بود که بحری به آن پرداخت و بیان کرد: در این لایحه تاکید بیش‌تر روی حمایت معنوی بوده است و به رسیدگی پرونده‌ها در خارج از نوبت دادگاه بازمی‌گردد.  وی با انتقاد به عدم توجه به موضوع افزایش حقوق محیط‌بانان افزود: امیدواریم که پیگیری‌های لازم در این‌خصوص انجام بگیرد؛ زیرا یکی از چالش‌های اصلی این گروه است. 

هراتی، محیط‌بان پناهگاه حیات وحش میاندشت، نیز در این‌باره به «سبزینه»، گفت: آنچه محیط‌بانان بیش‌تر از هر چیزی به آن نیاز دارند حمایت مالی است و سایر عناصر مانند آن تاثیرگذار نیستند. اگر امکانات مالی بیش‌تری در اختیار محیط‌بانان قرار بگیرد انگیزه آن‌ها برای حفاظت بیش‌تر می‌شود؛ زیرا در حال حاضر با مسائل معیشتی مختلفی مواجهند. 

افزایش حقوق محیط‌‌بانان در لایحه حمایت نادیده گرفته شده

هراتی درباره رسیدگی خارج از نوبت به‌عنوان یکی از مولفه‌های این لایحه عنوان کرد: موضوع رسیدگی پرونده‌ها یک امر بخشی است و نسبت به مناطق مختلف متغیر است. در پناهگاه حیات وحش با چالشی در این زمینه مواجه نیستیم و قضات بیش‌ترین همکاری را با ما دارند. از این رو نمی‌توان آن را به شکل چالش فراگیر در نظر گرفت. 

جعفری، محیط‌بان پناهگاه حیات وحش دره‌انجیر، نیز در این‌باره به «سبزینه»، گفت: لایحه بدون موضوع افزایش حقوق محیط‌بانان کامل نیست. در حال حاضر من با 15 سال سابقه کار تنها یک میلیون تومان حقوق می‌گیرم. در میان محیط‌بانان نیز مدرک تحصیلی نقش مهمی در میزان حقوق دریافتی وجود دارد؛ در حالی که عنصر تجربه چندان جدی گرفته نمی‌شود و باید این موضوع را لحاظ کرد. برخی از افراد ممکن است مدرک تحصیلی بالایی داشته باشند؛ اما محیط‌بانان با تجربه نیز در طول سالیان طولانی تجربه کار را فراگرفته‌اند. 

عجمی، محیط‌بان پناهگاه حیات وحش دره‌انجیر، هم گفته‌های جعفری را تایید و در گفت‌وگو با «سبزینه»، بیان کرد: گرچه ما به حقوق کم قانع هستیم و حفاظت را با همین شرایط نیز انجام می‌دهیم؛ اما افزایش حقوق می‌تواند دلگرمی بیش‌تری به محیط‌بان‌ها بدهد.